Litijum

Litijum je hemijski element sa simbolom Li i atomskim brojem 3. Spada u metale i pripada alkalnoj grupi elemenata. U čistom stanju je to mekan srebreno-bijel metal. Od svih metala on je najmekši i najmanje gust element. Kako spada u alkalne metale visoko je reaktivan i zapaljiv, zato se najčešće čuva u mineralnim uljima. U prirodi se nikad ne nalazi u čistom stanju nego samo u jedinjenjima.

Poznatiji je kao lijek nego kao esencijalni nutrijent, a ipak to jeste jer ima jako bitnu ulogu našem organizmu.

Biološka funkcija

Litijum je poznatiji kao lijek za razne neurološke poremećaje, nego po svojoj ulozi za organizam čovjeka. Ipak iako nedovoljno istražen, njegov uticaj na razne mehanizme unutar našeg tijela je neoboriv.

Litijum prevashodno u organizmu ima zaštitnu ulogu za ćelije. Litijum je potreban za reproduktivno zdravlje, a i za generalno zdravlje osobe. Ovaj mineral je potreban za transport vitamina B12 i ostalih folata u mozak kao i za neuromodulaciju u mozgu.

Bitan je kod pravilnog razvoja fetusa, gdje stimuliše i potpomaže razvoj matičnih ćeija. Dokazano je da utiče i na razvoj moždanih ćelija, te da litijum povećava gustinu ćelija u mozgu. Julian Lieb je objasnio i dokazao protiv upalno djelovanje litijuma. Smatra se da je litijum i veoma jak antioksidant i da sprečava mnoga oštećenja nastala starenjem.

Nedostatak litijuma

Nedostatak litijuma je vrlo rijetka pojava jer je veoma čest u prirodi. Ugrožene osobe su najčešće povezane sa regionima gdje je litijum rijetka pojava.

Simptomi manjka litijuma su najčešće:

  • ispadi bijesa i ljutnje
  • lako gubljenje živaca
  • neraspoloženost
  • depresija
  • zavisnosti i adikcije
  • neplodnost
  • poremećaji pažnje

Količina litijuma u određenoj regiji je često obrnuto proporcionalna količini samoubistava koje se dese na tom području, što su već jako davno ustanovili japanski naučnici.

Adekvatan i preporučeni dnevni unos

Preporučeni minimalni dnevni unos za osobu od 70 kg je 1000 mikrograma po danu. Većina ljudi kroz ishranu unosi između 2 i 3 miligrama što se takođe smatra normalnim unosom litijuma.

Toksičnost litijuma

Toksičnost litijumom obično nastaje kada se litijum unese u pretjeranoj količini putem lijeka izdatog na recept ili pretjeranim unosom litijumovih suplemenata.

U velikim količinama litijum je otrovan.

Trovanje litijumom može biti akutno i hronično. Akutno nastaje kada odjednom unesemo preveliku količinu ovog minerala, a hronično kada kroz duži period unosimo više minerala nego nam je potrebno.

Najčešći simptomi akutnog trovanja litijumom su:

  • dijareja
  • vrtoglavica
  • mučnine
  • bolovi u stomaku
  • povraćanje
  • slabost

Teški slučajevi akutnog trovanja litijumom će imati i neke od ovih simptoma:

  • koma
  • tremori
  • nedostatak koordinacije
  • napadi
  • nepravilan govor
  • nekontrolisano pomjeranje očiju

U slučaju hroničnog trovanja litijumom početni simptomi su:

  • ubrzani refleksi
  • poremećen govor
  • nekontrolisane drhtavice, tremori

Teški slučajevi hroničnog trovanja donose sledeće probleme:

  • otkazivanje rada bubrega
  • probleme sa pamćenjem
  • poremećaje u kretanju i pomjeranju ekstremiteta
  • nemogućnost zadržavanja soli u tijelu
  • psihoze i nepredviđeno ponašanje

U bilo kojem navedenom slučaju gore, potrebno je se obratiti hitnoj pomoći i pokazati šta je zahvaćena osoba popila ili unosila u pretjeranoj količini (npr. bočica suplementa ili lijeka baziranog na litijumu).

Nervna oštećenja u slučaju pretjeranog unosa litijuma, mogu biti trajna.

Namirnice bogate litijumom

Litijum najčešće unosimo kroz pitku vodu ali i kroz namirnice.

U namirnicama, litijum češće nalazimo u hrani biljnog porijekla. Pa tako je većina leguminoza kao što su grašak, grah, leća i soja bogate litijumom. Sjemenke gorušice i senf takođe sadrže litijum. Male količine sadrže i žitarice poput zobi, pšenice i riže. Pistacije, kakao i kafa su takođe poznati kao izvor litijuma, a isto tako tragove ovog minerala možemo naći i u sušenom voću.

Što se tiče namirnica životinjskog porijekla litijuma ima u školjkama, morskoj i riječnoj ribi, rakovima, mlijeku, te jajima…

Reference:

Povezani članci