Pršut (pršuta)

Pršut ili pršuta je suvomesnati proizvod koji je nastao sušenjem i dimljenjem stražnjih nogu svinje, divlje svinje ili goveda (u BiH) na vjetru i dimu. Pršut koji je dobijen od prednjih nogu svinje naziva se špaleta. Kako je meso sa prednjih nogu svinje, meso druge kategorije, a meso za zadnjih nogu svinje, mesto prve kategorije, tako je i pršut kvalitetniji proizvod od špalete.

Popularan je proizvod širom Balkana, te iako se proizvodi širom bivše Jugoslavije, posebno se kvalitetom ističu „Dalmatinski pršut“, „Njeguški pršut“, „Hercegovački pršut“, „Kraški pršut“, „Užički pršut“, te „Istarski pršut“.

Najveći proizvođač je ujedno i zemlja porijekla ove delikatese -Italija. Samo ime pršut potiče od italijanskog Prosciutto što znači jednostavno šunka.  I druge zemlje poput Portugala, Španije, Francuske i Njemačke proizvode odlične pršute.

Italijanski pršuti, kao i „Istarski pršut“ nisu dimljeni, a stali pršuti iz Slovenije, Hrvatske, Bosne i Hercegovine, Crne Gore i Srbije jesu i to na različitim vrstama drveta od čega dobijaju i specifičan miris i okus.

Upotreba

Pršut se konzumira termički neobrađen, narezan nožem na listiće debljine od 1 do 1.5 milimetar. Služi se sa sirom i ukiseljenim maslinama i to najčešće kao predjelo. Piće koje služimo uz pršut je najčešće suvo bijelo vino.

Foto: Tamara Polajnar / Flickr

Foto: Tamara Polajnar / Flickr

Kako se pravi pršut

Nevezano iz koje zemlje dolazi većina pršuta prolazi kroz sličan ili isti postupak proizvodnje. Pripremljeno meso se trlja ili drži u soli. Često se trlja i različitim začinima, poput bijelog luka ili aromatičnih trava. Nakon čega se suši na dimu, zatim na vjetru (promaji).

Dok se suši sa vremena na vrijeme se pažljivo stišće kako bi izašao višak vode. To se radi pažljivo da se ne polomi kost unutar pršuta.

Početno sušenje traje oko 60 dana, nakon čega se pršut prebacuje u topliju prostoriju radi zrenja, gdje ostaje i do dve godine.

Previsoka temperatura u ovom zadnjem stadiju dovodi do kvarenja, dok pretjerano hladan i suv vazduh dovodi do isušivanja. Naravno nijedno nije dobro i dovodi do uništenja pršuta.

Nutritivne vrijednosti i kalorije

Pršuti proizvedeni od svinjskog i goveđeg mesa se nutritivno razlikuju ne samo od proizvođača do proizvođača, nego i od same svinje ili goveda od koje je pršut napravljen. Neki pršuti su masniji, dok su neki krtiji, zavisno od ishrane ali i rase životinje.

Svinjski pršut u prosjeku na 100 grama ima oko 250 kalorija. Te kalorije dolaze iz 30 grama proteina i 14-15 grama masti. Ne sadrži ugljene hidrate.

Goveđi pršut u prosjeku na 100 grama ima oko 190 kalorija. Te kalorije dolaze iz 30 grama proteina i 7-8 grama masti. Takođe ne sadrži ugljene hidrate.

Uticaj na zdravlje

Najveći problem kod pršuta je količina natrijuma koju isti sadrži. Natrijum dolazi iz procesa proizvodnje. Prevelik unos pršuta može uzrokovati visok pritisak i povišen holesterol. Dugoročno konzumiranje prevelikih količina može uzrokovati rizike od kardio-vaskularnih bolesti ili dijabetesa tipa 2… Nitrati i nitriti koje pojedini proizvođači koriste radi konzerviranja proizvoda su kancerogeni.

Ipak, umjereno konzumiranje pršuta nema negativnih posljedica. Čak šta više, pršut kao i ostalo crveno meso je bogat željezom, mineralima poput cinka, a sadrži i nijacin i vitamin b12.

Može se reći kao i u svemu, sa pršutom je ključ u umjerenosti.

Povezani članci